Tomasz Rakowski
W 2010 r. został laureatem Nagrody Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera w 2010 roku w kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności”. Wyróżniono go za książkę „Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego”, w której, zdaniem jury, „niezwykle sumiennie i odkrywczo opisał zdegradowany świat obszarów bezrobocia. Z jego książki przebija autentyczna wrażliwość na twarz drugiego, która prowadzi do rewizji obiegowych opinii. Okazuje się, że nieprzedstawiony wcześniej świat >>praktyków niemocy<< tworzy alternatywne uniwersum znaczeń i społecznych relacji i nie jest wcale naznaczony biernością”.
Tomasz Rakowski (ur. 1974) studiował etnologię i antropologię kultury na Uniwersytecie Warszawskim oraz medycynę na Akademii Medycznej w Warszawie. Trzy lata temu obronił doktorat w Instytucie Kultury Polskiej UW i podjął pracę na uczelni. Jest adiunktem w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej. Równocześnie pracuje na oddziale ratunkowym jednego z warszawskich szpitali. Zajmuje się metodologią etnograficzną, fenomenologią w naukach społecznych oraz antropologicznymi badaniami koncepcji rozwoju.
Materiał do nagrodzonej książki zbierał, mieszkając wśród byłych górników z okolic Wałbrzycha, bezrobotnych z okolic Szydłowca i Przysuchy (przy południowej granicy województwa mazowieckiego) oraz zbieraczy złomu i odpadków kopalnianych z okolic Bełchatowa. Wszędzie nurtowały go te same pytania: Jak radzą sobie ludzie, których zmiany ustrojowe i ekonomiczne wyrzuciły na margines? Czy rzeczywiście pogrążają się w apatii i bezczynności? „Często, kiedy pisze się o ludziach bezrobotnych i zubożałych”, zauważa badacz, „zwraca się uwagę na ich rezygnację, pewien fatalizm, na nieustanne narzekania i niechęć do uczestniczenia w życiu społecznym. Innymi słowy – powstaje obraz pewnej pustki w życiu społecznym. Uważam jednak, że tak nie jest, że społeczności te przeżywają, przechodzą te wydarzenia na swój własny sposób, właściwy dla swojej sytuacji i kultury”.
