Dariusz Kosiński
Laureat Nagrody Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera w 2011 roku w kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności”. Wyróżniono go za książkę „Teatra polskie. Historie” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2010), „w której wychodząc od dziejów polskiego teatru, ujawnia najgłębsze pokłady narodowego imaginarium. Brawurowo pokazuje polską tożsamość rozpiętą między świętem, ceremonią i społecznym protestem. Rzuca także światło na tygiel polskiej kultury XXI wieku”.
Daiusz Kosiński (ur. 1966) jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Dramatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i dyrektorem programowym Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Zajmował się historią i teorią sztuki aktorskiej XIX wieku, czego owocem są książki: „Sztuka aktorska Wandy Siemaszkowej” (Kraków 1997), „Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku” (Kraków 2003) oraz „Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki” (Kraków 2005). W latach 2005-2008 kierował projektem badawczym „Polskie piśmiennictwo teatralne XIX wieku”, którego efektem jest między innymi redagowana przez niego seria o tej samej nazwie. Wspólnie z Ireneuszem Guszpitem przygotowuje edycje pism teatralnych Juliusza Osterwy („Przez teatr – poza teatr”, Kraków 2004; „Antygona, Hamlet, Tobiasz…”, Kraków 2007). Zajmuje się także interpretacją dramatu (m.in. książka „Sceny z życia dramatu”, Kraków 2004), współpracując jako krytyk i eseista z miesięcznikiem „Dialog”. Wreszcie – jest autorem i współautorem kilku publikacji popularyzatorskich („Słownik postaci dramatycznych”, Kraków 1999; „Słownik wiedzy o teatrze”, Bielsko-Biała 2005; „Słownik teatru”, Kraków 2006), członkiem zespołu opracowującego standardy edukacji teatralnej i filmowej, a także członkiem Rady Naukowej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
Od kilku lat Dariusz Kosiński koncentruje się na badaniach nad swoistością polskiej tradycji teatralnej i performatywnej, czego efektem są książki „Polski teatr przemiany” (Wrocław 2007) „Grotowski. Przewodnik” (Wrocław 2009) oraz obszerna autorska synteza dziejów polskich sztuk przedstawieniowych „Teatra polskie. Historie” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010). Sam autor tak tłumaczył przed kilku laty swoje zamiary: „Jak opowiedzieć historię teatru polskiego, by ukazać ją jako wciąż żywą glebę, z której wyrastają zjawiska współczesne, by nie zamykać jej w grobach pamięci odwiedzanych przez nielicznych? Jak wyzwolić ją ze stereotypów i uproszczeń? Odpowiedź najprostsza wydaje się brzmieć: przestać opowiadać wciąż tę samą opowieść w ten sam sposób. (…) Chciałbym podjąć próbę wskazania na niezbieżność zachodniej formy teatralnej z tradycją polską i zaproponować rezygnację z milczącego przyjęcia aksjomatu definicji teatru jako zespołu znanych i uznanych przez tradycję zachodnią form działalności społecznej i artystycznej, której początek wyznaczają gatunki średniowieczne. Chciałbym zapytać o polską tradycję performatywną, o >>przedstawienia polskie<<”. W odróżnieniu od dotychczasowych opracowań autor kładzie nacisk na związki polskiego teatru z życiem społecznym i politycznym. „Decyzja ta wynika z przekonania, że przedstawienia i teatr nie tylko pełniły ważkie funkcje społeczne, ale były obarczane szczególną odpowiedzialnością jako narzędzia porządkowania i nadawania znaczenia życiu zbiorowemu i indywidualnemu”.
