Uniwersytet Dzieci
W kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących „polski kształt dialogu” Nagrodę Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera w 2011 r. otrzymał Uniwersytet Dzieci, oferujący dzieciom edukację wzorowaną na kształceniu akademickim. Inicjatywę tę nagrodzono „za imponujące pomysłowością, rozmachem i jakością >>meblowanie<< najmłodszych głów. To inicjatywa, która pokazuje, jak rozmawiać z dziećmi i budzić w nich nawyk samodzielnego myślenia. Uniwersytet Dzieci uczy, co robić, by myślenie miało przyszłość”.
Uniwersytet Dzieci powstał w 2007 r. w Krakowie, ale prowadzi swoje ośrodki także w Warszawie, Wrocławiu i Olsztynie. Na zajęcia uczęszcza ponad pięć i pół tysiąca dzieci w wieku 6-14 lat. Uczestniczą one „w wykładach, warsztatach i wycieczkach naukowych, prowadzonych przez naukowców i pracowników instytucji kultury i przedsiębiorstw bazujących na wyspecjalizowanej wiedzy. Zajęcia odbywają się na wyższych uczelniach, w muzeach, bibliotekach, laboratoriach, teatrach i innych miejscach otwierających przed dziećmi świat wiedzy i wyobraźni, a także w szkołach”. Dla grup szkolnych zajęcia odbywają się w godzinach lekcyjnych, natomiast dla dzieci indywidualnych – w sobotnie przedpołudnia. Każdy ośrodek objęty jest patronatem wyższej uczelni.
Dzieci uczestniczą w zajęciach ułożonych w cztery programy dostosowane do wieku uczestników. Do najmłodszych adresowane są zajęcia z elementami zabawy pozwalające poznać złożoność świata materialnego i możliwości twórczych człowieka (Program: Odkrywanie). Uczniowie klas drugiej i trzeciej poprzez praktykę i teorię poznają z kolei różnorodność świata nauki (Program: Inspiracje). Dzieci starsze, czwarto- i piątoklasiści, poprzez tematyczne cykle zajęć, mają możliwość zapoznania się z zagadnieniami istotnymi dla współczesnego człowieka (Program: Tematy). Natomiast młodzież kończąca szkołę podstawową i rozpoczynająca naukę w gimnazjum poszerza wiedzę w wybranej przez siebie specjalizacji, np. w zakresie mediów, historii, robotyki, wizualizacji komputerowych, medycyny itd., oraz uczestniczy w wykładach mistrzów, którzy dzielą się nie tylko swoją wiedzą, lecz także wartościami (Program: Mistrz i Uczeń). Każdy etap realizowany jest w cyklu dwuletnim, a dzieci mogą rozpocząć naukę na początku dowolnego roku szkolnego i kontynuować ją przez dwa lata.
Wśród wykładowców Uniwersytetu Dzieci znaleźli się m.in. minister spraw zagranicznych RP Radosław Sikorski, prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie prof. Antoni Tajduś, poseł Jarosław Gowin, pisarze Michał Rusinek i Grzegorz Kasdepke, założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej Janina Ochojska, aktor Jerzy Fedorowicz, twórca Festiwalu Nauki prof. Magdalena Fikus. W 2009 roku Uniwersytet Dzieci został uhonorowany Fenomenem „Przekroju”.
Inicjatorką powstania Uniwersytetu Dzieci jest Agata Wilam, z wykształcenia teatrolog (Uniwersytet Jagielloński) i menadżer kultury (University of London). Współzałożycielka i wieloletni redaktor naczelny wydawnictwa Pascal, była inicjatorką muzealnego wydarzenia dla dzieci i dorosłych Muzeobranie, realizowanego wraz z Małopolskim Instytutem Kultury w muzeach krakowskich, a następnie małopolskich. Jest mamą czwórki dzieci.
