Jan Nowak-Jeziorański
W kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności” nagrodzony został Jan Nowak-Jeziorański za całokształt twórczości.
Jan Nowak-Jeziorański (właściwie Zdzisław Jeziorański) urodził się roku w Berlinie w rodzinie warszawskiej inteligencji. Studiował ekonomię na uniwersytecie w Poznaniu. W czasie kampanii wrześniowej trafił do niemieckiej niewoli. Uciekłszy z transportu, dotarł do Warszawy i tam zaangażował się w działalność konspiracyjną. W 1941 roku przystąpił do Związku Walki Zbrojnej (od 1942 roku – Armii Krajowej). W ramach Akcji „N” zajmował się kolportowaniem na ziemiach okupowanych oraz na terenie Rzeszy antyhitlerowskich materiałów propagandowych, drukowanych w języku niemieckim.
Na początku 1943 roku Zdzisław Jeziorański został kurierem AK. Miał dostarczać polskim placówkom działającym na terenach nieokupowanych przez Niemców poufne raporty o sytuacji w okupowanym kraju oraz tajną korespondencję. W związku z misją do władz polskich w Londynie zmienił nazwisko na Jan Nowak. W lipcu 1944 roku został przerzucony do kraju. W czasie Powstania Warszawskiego współpracował z radiostacją „Błyskawica”. Wtedy też zawarł związek małżeński z Jadwigą Wolską, koleżanką z konspiracji o pseudonimie „Greta”. W grudniu 1944 roku wraz z żoną udał się ponownie do Londynu; do kraju już nie wrócił.
W 1948 roku został zatrudniony w British Broadcasting Corporation. Cztery lata później przeniósł się do Monachium i został Dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Pierwszą audycję dla słuchaczy w Polsce poprowadził 3 maja 1952 roku. Pracował w RWE przez blisko ćwierć wieku, przekazując do kraju informacje o wydarzeniach, które podporządkowane partii media pomijały milczeniem. Był przenikliwym komentatorem sytuacji w Polsce i na świecie. Po przejściu na emeryturę osiedlił się w USA, gdzie zaangażował się w życie Polonii, a szczególnie w prace Kongresu Polonii Amerykańskiej. Pracował jako doradca do spraw Europy Wschodniej w Departamencie Stanu. Pełnił też rolę nieformalnego ambasadora Polski mającego wpływ na politykę amerykańską wobec Polski. Był m.in. jednym z głównych rzeczników przyjęcia Polski do NATO. W 1989 roku przyjechał do Polski, żeby z bliska przyjrzeć się zachodzącym przemianom. Odtąd regularnie odwiedzał kraj i komentował to, co się w nim działo. Swoje archiwum przekazał w latach 90. Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich. W 2001 roku z jego inicjatywy powołane zostało do życia Kolegium Europy Wschodniej, mające swą siedzibę we Wrocławiu.
Jan Nowak-Jeziorański był autorem wielu ważnych książek, przede wszystkim bestsellerowego tomu wspomnień „Kurier z Warszawy”, a także jego kontynuacji zatytułowanej „Wojna w eterze”. Jego publicystyka zebrana została w książkach: „Polska z oddali”, „W poszukiwaniu nadziei”, „Polska wczoraj, dziś i jutro”, „Fakty, wydarzenia, opinie”, „Polska z bliska”. Opublikowano też jego korespondencję z Jerzym Giedroyciem.
Był jednym z największych polskich autorytetów politycznych.
